Giải mã những bí ẩn về cách đánh bài Karuta

Chắc hẳn các bạn đã được nghe và tiếp xúc nhiều với các kiểu chơi bài từ bộ bài Tây 52 lá hay bài Uno, nhưng có một loại hình chơi bài xuất xứ từ đất nước Nhật Bản xinh đẹp mà bạn chưa chắc được biết đến đó chính là đánh bài Karuta. Loại hình chơi bài này chứa đựng nhiều điều thú vị và khác lạ rất độc đáo, hãy cùng Fi88daily.com tìm hiểu karuta là gì nhé! 

 

Nguồn gốc bài Karuta đến từ đâu?

Bài Karuta là một loại game đánh bài được chơi phổ biến ở Nhật, không kén lứa tuổi chơi vì nó có phần gắn liền với nền văn hóa độc đáo 100 bài thơ karuta của đất nước Mặt trời mọc này. Không giống như những loại hình bài bạc khác, để chơi được trò Karuta, bạn buộc lòng phải biết tiếng Nhật để đọc những kí hiệu có trên lá bài hay thậm chí còn phải biết và thuộc lòng thơ ca của Nhật Bản chính điều này đã tạo nên sự thú vị và được đưa vào giảng dạy hầu hết các giáo trình tiếng Nhật.

Được xem là trò chơi bài truyền thống của Nhật Bản nhưng loại bài này lại bắt nguồn từ Bồ Đào Nha xa xôi.  Vào giữa thế kỷ thứ 16 khi tình hình giao thương giữa các quốc gia trên Thế giới phát triển mạnh mẽ, các thương nhân từ Bồ Đào Nha du nhập vào nước ngoài và trong số đó có Francisco Xavier-một thương nhân đã mang theo bộ bài Tây vào nước Nhật. Qua thời gian, bộ bài Tây này được Nhật hóa thành bài Karuta như ngày nay chúng ta thường thấy. Hiện tại, tòa tưởng niệm Miike Karuta tọa lạc tại Hokkaido. 

Đánh bài Karuta là lối chơi bài lên ý tưởng từ việc có được lá bài đầu tiên và đoán ra ý của lá bài tiếp theo trước đối thủ. Lá bài tiếp theo có thể là phần còn thiếu của bức tranh, bài thơ hoặc một câu ca dao trong tiếng Nhật. Có lẽ độ khó của trò chơi là nằm ở đây bởi vì cần phải có kiến thức sâu rộng về văn hóa dân gian cũng như ngôn ngữ tiếng Nhật thành thạo.

Ngày nay, Karuta đã trở thành một trong những trò chơi truyền thống của Nhật Bản và hầu như luôn có mặt trong các lễ hội lớn nhỏ tại đất nước này. Với lối chơi lành mạnh, giải trí và cung cấp thêm kiến thức, đánh bài Karuta được khuyến khích chơi rộng rãi và đôi khi bạn còn bắt gặp các câu lạc bộ chiêu mộ nhiều nhân tài chơi Karuta nữa đấy.

Bài Karuta bao gồm những thể loại nào?

Vì nguyên nhân có sự du nhập từ Phương Tây nên hiện nay bài Karuta bao gồm hai thể loại lớn, đóng vai trò trung tâm đó chính là : Karuta Bồ Đào Nha và Karuta Nhật Bản có xuất xứ từ trò chơi Eawase. Từ hai thể loại chính này, còn sản sinh ra nhiều loại bài khác nhau nữa. Đặc biệt có rất nhiều bộ bài lá để chơi Karuta Nhật Bản trong đó có hai loại bộ bài Eawase thường thấy đó là:

Uta-garuta

Được phát hành dựa trên bài thơ waka nổi tiếng của Nhật Bản, trong bộ bài này, trên mỗi thẻ sẽ viết một bài thơ waka.  Được chia từ các cấp độ từ thấp nhất đến cao nhất. Bộ bài Uta-garuta chuẩn gồm có 100 bài thơ tương ứng với 100 thẻ có trong bộ. Những bài thơ này được lấy trong cuốn Bách nhân nhất thủ của tác giả Ogura Hyakunin Isshu và được chơi rất phổ biến vào dịp năm mới ở Nhật Bản.

Iroha-karuta

Chứa những nét tương đồng với Uta-garuta nhưng Iroha-karuta đơn giản và dễ hiểu hơn nhiều, có lẽ chính vì điều này mà Iroha-karuta được trẻ em chơi rất nhiều. Bất cứ ai có thể đọc được các âm tiết có trong bảng hiragana đều có thể chơi trò này. Bộ bài này gồm 47 âm tiết và một âm tiết đặc biệt kyo tạo thành 48 câu tục ngữ bắt đầu bằng những âm tiết không giống nhau, tuy nhiên các câu tục ngữ không được diễn đạt bằng chữ mà được diễn đạt bằng hình ảnh nên tổng cộng bộ bài này có đến 96 lá. Với loại bài này có ba biến thể cơ bản đó là : Edo, Kamigata và Owari. 

Hanafuda

Là bộ bài gồm 48 lá, hình ảnh trên mỗi lá bài là các loài hoa tương ứng với số điểm khác nhau. Bộ bài này được chia thành 12 chất tương ứng với 12 tháng trong năm, và mỗi chất thì bao gồm 4 lá bài. 

Kabufuda

Bộ bài này gồm 40 lá với thiết kế gọn gàng chỉ gồm các số từ 1 đến 10. Các lá bài đều đánh số và một số sẽ gồm có 4 lá riêng duy nhất số 10 (Jack) sẽ được kí hiệu bằng hình vẽ. Bộ bài này không chia chất và các chất đều được đồng nhất với nhau

Unsun Karuta

Bộ bài này gồm 75 lá được chia thành 5 chất và mỗi chất thì gồm có 15 bậc. Loại bài này phát triển rất mạnh mẽ vào cuối thế kỷ 17. Bộ bài này không sử dụng hình ảnh con rồng trên lá Át mà tách riêng 2 loại lá này với nhau. 

Komatsu Fuda

Bắt nguồn từ bộ bài đầu tiên được sản xuất tại Nhật có tên là Tensho karuta. Bộ bài gồm 48 lá với 10 lá thiếu y hệt như bộ bài Tây của Bồ Đào Nha. Với 4 chất vẫn được giữ nguyên đó là cơ, rô, chuồn, bích và các lá J,Q,K. Sau này bị chính phủ Nhật cấm sản xuất công khai vào năm 1633, tiếp đó được chuyển sang sản xuất trừu tượng và tồn tại đến ngày nay dùng để chơi Kokkuri có nguồn gốc từ Fukui.

Hanafuda và Kirifuda

Bộ Hanafuda gồm 42 lá trong đó có 7 lá giống nhau được đánh số từ 1 đến 6 theo cách viết cách điệu của chữ số trong tiếng Trung Quốc. Còn bộ Kirifuda thì gồm 48 lá và bao gồm 8 lá giống nhau đánh dấu từ 1 đến 6 chấm. 

Ita-karuta

Đây là loại bài chơi theo đội, bắt nguồn từ Hokkaido. Các lá bài được làm từ gỗ hoặc giữ nguyên như cũ. 

Obake karuta

Hay còn gọi với cái tên khá tâm linh là bài ma quỷ. Đây là một biến thể của Iroha xuất xứ ở Tokyo. Mỗi lá bài minh họa một âm tiết và một con quái vật trong truyền thuyết của Nhật Bản và tất nhiên để chơi loại bài này cần phải nắm vững các kiến thức về truyền thuyết và truyện cổ tích.

Goi Ta

Loại bài này được chơi theo đồng đội bắt nguồn từ Ishikawa gồm 32 lá dựa trên 1 quân cờ. 

Cách chơi đánh bài Karuta cơ bản

Mặc dù bài Karuta bao gồm rất nhiều loại bộ bài để người chơi có thể lựa chọn từ đơn giản đến phức tạp hơn, đòi hỏi nhiều kiến thức sâu rộng hơn về nhiều khía cạnh tiếp cận. Nhưng hiện nay trên thế giới nói chung và ở Nhật Bản nói riêng, có ba loại Karuta được chơi phổ biến đó chính là:

Uta-garuta

Cách chơi Uta-garuta bắt đầu từ các cấp độ từ thấp đến cao tương tự từ E đến A. Khi bắt đầu ván chơi, mọi người sẽ quỳ quanh chiếu Tatami và chia thành 2 nhóm. Trong lối chơi này có sử dụng hai loại thẻ bài và thường trên mỗi thẻ sẽ chứa từ 2 đến 3 câu thơ, đó là:

• Thẻ yomifuda: 100 thẻ bài để đọc, trên thẻ có hình ảnh của các nhân vật và bài thơ.
• Thẻ Torifuda: 100 thẻ để lấy, trên đó là nửa sau của bài thơ. 

Trong số những người tham gia sẽ có một người được cử ra làm quản trò. Người quản trò lúc này có nhiệm vụ ngâm thơ và giữ hết tất cả các thẻ bài. 

Người quản trò sẽ trải bài ra chiếu và bốc lên một lá bài bất kì, đọc những câu thơ có trên lá bài đó. Những người chơi còn lại có nhiệm vụ tìm thẻ bài chứa nội dung tiếp theo của câu thơ đó để hoàn thành một bài thơ. Nếu thẻ bài bạn chọn không chứa nội dung của câu thơ cần tìm thì quyền lựa chọn sẽ thuộc về đội bên kia. Đến cuối cùng người nắm giữ được nhiều lá bài hơn sẽ là người giành chiến thắng. Ngày nay, nếu tính theo cấp độ E đến A, thì người lên đến cấp độ A mới có quyền được ngâm thơ.

Hanafuda

Loại bài này có lối chơi khá độc đáo, thông thường một bộ bài như vậy sẽ gồm 48 lá tượng trưng cho những bông hoa và chúng được chia thành ba loại cơ bản để tính điểm tương ứng như sau:

• Loại thường: là loại mà hai lá đầu có hình dáng giống nhau đến 90%, mỗi lá tương ứng với 1 điểm.
• Loại đẹp: là loại có ruy băng màu đỏ hoặc màu tím hoặc chứa những câu đối, mỗi lá tương ứng với 5 điểm.
• Loại đặc biệt: là loại được chia làm 2 nhánh. 1 nhánh gồm 5 lá được tính 20 điểm và nhánh còn lại gồm 10 lá được tính 10 điểm.

Khi chơi loại bài này sẽ không có người đọc mẫu mà thay vào đó loại bài này cần ít nhất 2 người chơi. Lúc bắt đầu mọi người tiến hành rút một lá bài bất kì, nếu người nào có số lá bài thấp nhất tương ứng với tháng thấp nhất trong năm thì người đó sẽ được chọn làm cái. 

Sau đó, người làm cái sẽ chia cho mỗi người chơi 16 lá bài gồm 8 ngửa và 8 úp. Người chơi chú ý không để lộ lá bài úp của mình cho người khác biết. Người làm cái sẽ rút ra 1 thẻ bài của họ và so sánh với các lá bài ngửa trên bàn. Nếu trùng thì người làm cái sẽ lấy cả hai thẻ, ngược lại nếu không trùng thì họ sẽ mất cái thẻ đó và các người còn lại bắt đầu chơi. Người chiến thắng sẽ là người có số điểm cao nhất.

Iroha Garuta

Trong loại bài này chứa cách chơi vô cùng độc đáo. Bộ bài sẽ gồm có 48 lá chứa câu tục ngữ và 96 lá chứa những hình ảnh tượng trưng cho các câu tục ngữ đó. Trong tiếng Nhật, Iroha có nghĩa là Bảng chữ cái điều đó một phần cũng đã nói lên luật chơi cơ bản của loại này đó chính là chơi theo chữ cái.

Người chơi sẽ đọc nội dung hiển thị trên lá bài của mình đang có và những người khác sẽ tiến hành tìm lá bài có chứa nội dung khớp với lá bài vừa mới được nêu nhưng với tốc độ càng nhanh càng tốt vì nếu chậm trễ phần thắng sẽ thuộc về người khác.

Điểm thu hút của trò chơi này là cách chơi rất đơn giản tương tự như trò đuổi hình bắt chữ nổi tiếng trên mạng, ngoài ra với nội dung trên các thẻ bài trong sáng, gần gũi và có ý nghĩa nhân văn sâu đậm. Đây là loại bài rất được các em nhỏ đặc biệt ở lứa tuổi tiểu học và trung học chọn chơi. 

Kết luận

Đánh bài Karuta vừa là một trò giải trí thú vị vừa là công cụ nâng cao trình độ tiếng Nhật hiệu quả mà bạn nên lựa chọn. Bạn cũng có thể lựa chọn loại bài này để chơi thay thế cho bài Tây trong các dịp rảnh rỗi hoặc là Tết đến xuân về. Chúc các bạn có những phút giây giải trí vui vẻ và bổ ích!